In het Centraal Insolventieregister (CIR) staat opgenomen wie in de schuldsanering zit. Het CIR is een register die door de rechtbanken wordt bijgehouden. Ook wordt in dit register vermeld wie betalingsproblemen heeft. Zo kun je zelf nagaan of iemand binnenkort in de schuldsanering zal komen of niet. Als iemand betalingsproblemen heeft, hoeft die persoon niet in de schuldsanering te komen, maar die kans is wel groter.
Wat is de minnelijke schuldhulpverlening?
De minnelijke schuldhulpverlening is niet hetzelfde als de schuldsanering, maar gaat daaraan vooraf. Wanneer je betalingsproblemen hebt en zelf niet meer weet hoe je je schulden kunt oplossen, kun je je aanmelden bij de gemeente of de gemeentelijke kredietbank.
De gemeente of de gemeentelijke kredietbank noemen we in dit geval een schuldhulpverleningsinstantie. De schuldhulpverleningsinstantie gaat samen met jou je inkomsten en uitgaven op papier zetten. Daarna zullen ze kijken bij wie je allemaal schulden hebt. Deze personen worden de schuldeisers genoemd. Wanneer duidelijk is bij wie je allemaal schulden hebt, zal de schuldhulpverlening een plan opstellen. Met dit plan probeert de schuldhulpverlening een regeling te treffen met je schuldeisers, dit wordt een betalingsregeling genoemd.
Stel dat je tien schuldeisers hebt en dat je bij iedere schuldeiser een schuld hebt van €100. Dan is je totale schuld €1.000. Als je maar €500 kunt aflossen, kan de schuldhulpverlening aan de schuldeisers voorstellen dat ze allemaal €50 krijgen. De schuldeisers kunnen dan besluiten om hiermee akkoord te gaan. In dat geval zijn je schuldeisers verzekerd van een deel van hun geld en jij hebt je schulden afgelost. Wanneer de schuldeisers hiermee akkoord gaan, kunnen ze niet later alsnog de rest van je vragen. Dit wordt finale kwijting genoemd.
Als de schuldeisers akkoord gaan met het voorstel, moeten ze daar genoegen mee nemen.
Wat is een verzoek om een dwangakkoord?
Wanneer een deel van de schuldeisers akkoord gaan, maar een deel ook niet, kun je naar de rechter stappen en om een dwangakkoord vragen. In dat geval vraag je de rechter of hij een gedwongen betalingsregeling wil opleggen. De schuldeisers hebben dan geen keuze meer om akkoord te gaan of niet.
De rechter vraagt vaak wel om een verklaring van de schuldhulpverlening. De schuldhulpverlening verklaart dat de voorgestelde betalingsregeling niet tot een akkoord heeft geleid. Als de rechter akkoord gaat met het verzoek tot een dwangakkoord dan kun je de schuldsanering vermijden. In dat geval zal de minnelijke regeling alsnog doorgaan.
Wat is de wettelijke schuldsanering?
Als het niet lukt om via de minnelijke regeling een afspraak te maken met de schuldeisers en de rechter een verzoek tot dwangakkoord afwijst, kun je de rechter nog verzoeken om toegelaten te worden tot de wettelijke schuldsanering. Deze schuldsanering duurt meestal drie jaar. Maar de rechter kan een andere termijn vaststellen. Dat mag niet langer zijn dan vijf jaar.
Tijdens deze periode krijg je een bewindvoerder. De bewindvoerder gaat samen met jou kijken naar je schulden en gaat samen met jou een plan opstellen hoe je van je schulden af kunt komen. De bewindvoerder beheert dan je geld en daar kun je zelf niet meer over beschikken. Je inkomen gaat dan naar de bewindvoerder.
De bewindvoerder betaalt alle schuldeisers en hij geeft jou een deel om van rond te kunnen komen. Denk hierbij aan het doen van boodschappen en het kopen van kleding.
De bewindvoerder betaalt met de rest van je inkomen huur, zorgverzekering, belastingen, etc. Je hebt dus niet veel geld te besteden als je in de schuldsanering zit. Je bent tijdens deze periode eigenlijk aan het sparen om je schuldeisers te kunnen betalen. Als de termijn die de rechter heeft bepaald is afgelopen, hoef je niets meer te betalen aan je schuldeisers. Je overige schulden worden dan kwijtgescholden. In dat geval kun je weer opnieuw beginnen.
Als je in de schuldsanering zit, hebben je schuldeisers geen zekerheid dat ze hun geld terugkrijgen. Het kan daarom verstandig zijn dat de schuldeisers akkoord gaan met het voorstel dat je doet tijdens de minnelijke schikking. Op die manier zijn ze er zeker van dat ze nog een geldbedrag krijgen. Als de termijn van de schuldsanering afloopt en de schuldeisers geen geld hebben ontvangen, kunnen ze daarna niet meer hun geld bij jou komen opeisen.
Dit wordt ook wel kwijtschelding genoemd.
Wat zijn de voorwaarden voor de schuldsanering?
Je kunt niet zomaar in de schuldsanering komen. Er zijn een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen:
- Je kunt je schulden zelf niet meer aflossen.
- Je maakt al vijf jaar lang schulden waar je zelf niets aan kunt doen. Dat wil zeggen dat de schulden op een normale manier zijn ontstaan en dat je jezelf niet bewust in de schulden hebt geholpen.
- Het is je niet gelukt om je schulden op te lossen via de minnelijke regeling.
- Je hebt de afgelopen tien jaar niet eerder in de schuldsanering gezeten en zit op dit moment ook niet in de schuldsanering.
- Je wilt je gaan houden aan de regels van de schuldsanering.
- Je probeert zoveel mogelijk geld te verdienen om je schulden te kunnen betalen.
Als je niet voldoet aan één van de voorwaarden, kan de rechter bepalen dat je niet in de schuldsanering mag komen.
Wat zijn je plichten tijdens de schuldsanering?
Wanneer je aan een aantal voorwaarden voldoet, kan de rechter bepalen dat je tot de schuldsanering kunt toetreden. Daarbij moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:
- Je moet gevraagd en ongevraagd alle informatie die van belang is aan de bewindvoerder verstrekken.
- Je mag geen nieuwe schulden maken.
- Je moet voldoen aan een sollicitatieplicht als je geen werk hebt. Als je wel werk hebt, moet je voldoen aan de inspanningsverplichting. Dat wil zeggen dat je je best doet om zoveel mogelijk geld te verdienen.
- Je moet je inkomen afstaan aan de bewindvoerder, zodat je schulden zoveel mogelijk afgelost kunnen worden.
Wie bepaalt of je in de schuldsanering komt?
De rechter bepaalt uiteindelijk of je in de schuldsanering komt. De rechter kijkt vooral naar de volgende criteria:
- Je kunt zelf je schulden niet meer oplossen.
- Je hebt vijf jaar lang schulden gemaakt, die niet je eigen keuze zijn geweest. Dat wil zeggen dat je niet bewust schulden hebt gemaakt, maar dat normale uitgaven hebben geleid tot een schuld. De rechtbank noemt dit ook wel goeder trouw.
- Het is niet gelukt om een minnelijke regeling te treffen met je schuldeisers.
- De afgelopen tien jaar heb je niet eerder in de schuldsanering gezeten.
- Je bent bereid om je te houden aan de voorwaarden van de schuldsanering.
- Je probeert zoveel mogelijk geld te verdienen zodat de schulden die je bij je schuldeisers hebt, zoveel mogelijk worden afgelost.
Hoe kom je uit de schuldsanering?
Er zijn een aantal mogelijkheden om uit de schuldsanering te komen. In de volgende gevallen zal de schuldsanering eindigen:
- de termijn die de rechter heeft bepaald is afgelopen, of
- je hebt al je schulden afgelost, of
- je hebt alsnog een akkoord kunnen bereiken met je schuldeisers, of
- je houdt je niet aan de regels van de schuldsanering.
Kan de termijn van de schuldsanering worden verlengd?
Eventueel kan de termijn van de schuldsanering worden verlengd. De maximale termijn van de schuldsanering is vijf jaar. Als de rechter in het begin al heeft bepaald dat je vijf jaar in de schuldsanering komt, is een verlenging niet mogelijk.
Wanneer de rechter de termijn op drie jaar heeft gesteld, is verlenging in principe mogelijk. Verlenging van de termijn kan de rechter-commissaris bepalen. De rechter-commissaris is een rechter die onderzoek verricht. De rechter-commissaris kan uit zichzelf of op verzoek van de bewindvoerder, een van de schuldeisers of schuldenaar de termijn wijzigen. Dit gebeurt niet zomaar, maar daar moet een goede reden voor zijn.
Stel dat je tijdens de schuldsanering mantelzorger bent geweest en daardoor niet hebt kunnen voldoen aan de eisen van de schuldsanering. Dan kan de rechter-commissaris bepalen dat je nog langer in de schuldsanering blijft. Bij verlenging gaat het in principe altijd om bijzondere situaties waar vooraf nog geen sprake van was.
