De één staat te popelen om met pensioen te gaan, terwijl de ander daar nog niet aan toe is. Heb je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, tegenwoordig rond je 68ste, dan kun je als werknemer besluiten om te stoppen met werken. Soms staat van tevoren vast dat je contract eindigt bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. In de arbeidsovereenkomst kan bijvoorbeeld een pensioenontslagbeding opgenomen zijn. De werkgever kan daarnaast de arbeidsovereenkomst opzeggen door middel van pensioenopzegging. Het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd betekent niet altijd het einde van de arbeidsovereenkomst. Het staat de werknemer en werkgever immers vrij om de arbeidsovereenkomst na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd voort te zetten. In dit artikel lees je wat pensioen inhoudt. Ook kom je meer te weten over de ontslagmogelijkheden tijdens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.
Wat is pensioen?
Nederland kent drie pijlers als het gaat om pensioen. Dit zijn de AOW, pensioenopbouw via je werkgever (collectief pensioen) en tot slot individueel pensioen.
AOW: Algemene Ouderdomswet
AOW-pensioen is een basispensioen. Dit krijgt iedereen die in Nederland heeft gewoond en/of heeft gewerkt.
Collectief pensioen
Als je werkt, bouw je pensioen op. Samen met je werkgever betaal je een deel van de pensioenpremie. Dit wordt het collectief pensioen genoemd. De betaalde premies worden door pensioenfondsen belegd. De pensioenfondsen zijn in ieder geval verplicht om iedere werkende die 21 jaar en ouder is toegang te geven tot de pensioenregeling. Bij een aantal pensioenfondsen geldt een afwijkende leeftijd. De pensioenfonds Zorg en Welzijn kent bijvoorbeeld een minimumleeftijd van 15 jaar.
Individueel pensioen
Bij individueel pensioen kun je denken aan een lijfrente, een koopsom of een levensverzekering. Individueel pensioen is vooral bedoeld om het pensioen aan te vullen.
De werknemer zegt de arbeidsovereenkomst op
In principe loopt je arbeidsovereenkomst gewoon door als je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Wil je wel graag met pensioen, dan moet je zelf actie ondernemen. Stuur een ontslagbrief naar je werkgever en houdt rekening met de opzegtermijn. Kijk of er een opzegtermijn in de arbeidsovereenkomst staat. Staat daar geen opzegtermijn in, dan geldt de wettelijke opzegtermijn van één maand. Je kan de werkgever ook een aanzegging doen. Je vraagt dan aan de werkgever of hij schriftelijk de arbeidsovereenkomst wil opzeggen. Bereik je bijvoorbeeld op 1 november 2021 de pensioengerechtigde leeftijd, dien dan uiterlijk 30 september 2021 ontslag in bij je werkgever.
De werkgever zegt de arbeidsovereenkomst op
De werkgever mag een werknemer die de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, ontslaan. De werkgever kan zich beroepen op een pensioenontslagbeding of gebruik maken van de pensioenopzegging van artikel 7:669 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek.
Pensioenontslagbeding
Tijdens het sluiten van een arbeidsovereenkomst kunnen de werkgever en werknemer een pensioenontslagbeding opnemen. Een pensioenontslagbeding houdt in dat een de arbeidsovereenkomst automatisch eindigt als de werknemer de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. In de cao kan ook een pensioenontslagbeding staan. De werkgever en werknemer hoeven bij een pensioenontslagbeding geen opzegtermijn in acht te nemen.
De uitleg van het begrip “pensioengerechtigde leeftijd”
Omdat de pensioenleeftijd continue verandert, kan verwarring ontstaan over de exacte pensioenleeftijd. Voor 2014 was de pensioenleeftijd nog 65 jaar en gelijk aan de AOW-leeftijd. Anno 2021 spreken we van een pensioenleeftijd van 68 jaar. De AOW-leeftijd is in 2021 66 jaar en vier maanden. De leeftijden zijn dus niet meer gelijk. Dit kan verschil van mening opleveren tussen de werknemer en werkgever.
Een uitspraak van 5 februari 2020 geeft dit meningsverschil weer. Een werkneemster wilde doorwerken na het bereiken van de AOW-leeftijd. Het pensioenontslagbeding gaf aan dat de arbeidsovereenkomst zou eindigen bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De werkgever vatte de pensioengerechtigde leeftijd op als de AOW-leeftijd, die op dat moment 66 jaar en vier maanden bedroeg. De werkneemster ging uit van een pensioengerechtigde leeftijd van 68 jaar. Uiteindelijk stelde de rechter de werkgever in het gelijk. In rechtsoverweging 4.1 lees je dat de rechter niet alleen kijkt naar de taalkundige betekenis van de term “pensioengerechtigde leeftijd”, maar ook naar de bedoeling en verwachting van de werknemer en werkgever over en weer. De werkneemster en werkgever waren in ieder geval van het begin van de arbeidsovereenkomst (2005) tot en met 2014 uitgegaan van de AOW-leeftijd, zo bleek uit een pensioenbrief. Ook was in november 2018 onderling besproken dat de werkneemster op haar 66ste met pensioen zou gaan.
Per geval kan de betekenis verschillen. Staat in je arbeidsovereenkomst een pensioenontslagbeding? Ga dan met je werknemer of werkgever in gesprek over de uitleg van het beding. Zo voorkom je misverstanden op het moment dat de AOW-leeftijd of de pensioengerechtigde leeftijd in zicht komt.
Pensioenopzegging
Een pensioenontslagbeding staat niet altijd in de arbeidsovereenkomst of de cao. Pensioenopzegging is een andere manier om een werknemer te ontslaan die de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt of gaat bereiken. Vóór 2016 kon dat alleen met toestemming van het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) of de kantonrechter. Sinds de Wet werk en zekerheid heeft de werkgever geen toestemming van het UWV of de kantonrechter nodig. Ook toestemming van de werknemer is niet vereist. Artikel 7:669 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de werkgever de pensioengerechtigde leeftijd van de werknemer moet aanvoeren als reden voor het ontslag. De werkgever moet hierbij de wettelijke (één maand) of overeengekomen opzegtermijn respecteren. Tot slot is vereist dat de werknemer een arbeidsovereenkomst met de werkgever had vóórdat de pensioengerechtigde leeftijd was bereikt. Sluit je als werknemer een arbeidsovereenkomst op je 69ste, dan mag de werkgever geen beroep doen op pensioenopzegging.
