Normaal gesproken ontvang je loon, en dus een inkomen, als je werkt. Word je ziek en kun je niet meer werken, dan vraag je je misschien af wat er met je loon gebeurt. In principe zal je werkgever je loon maximaal twee jaar doorbetalen. Als je na twee jaar nog steeds ziek bent, fungeert de Ziektewet als vangnet. Hoe de Ziektewet in elkaar zit en hoe lang je recht hebt op een Ziektewet-uitkering wordt in dit artikel behandeld. Ook komt aan bod welke personen in aanmerking komen voor een uitkering uit de Ziektewet.
Wat houdt de Ziektewet in?
De Ziektewet kun je zien als een vangnet. Werknemers die ziek zijn en geen loon (meer) ontvangen, krijgen op grond van de Ziektewet een uitkering. Voordat zieke werknemers in aanmerking komen voor een uitkering, moet gekeken worden of en hoelang de werkgever loon moet doorbetalen.
De loondoorbetalingsplicht van de werkgever
Ben je in vaste dienst bij een werkgever en word je ziek, dan heb je de eerste twee jaar recht op loondoorbetaling. In vaste dienst betekent dit dat je een arbeidscontract voor onbepaalde tijd hebt. De werkgever moet twee jaar minimaal 70% van het brutoloon doorbetalen aan zieke werknemers. In de CAO of de arbeidsovereenkomst kan een hoger percentage dan 70% genoemd worden. Vaak krijg je volgens de CAO of arbeidsovereenkomst in het eerste jaar 100% van je brutoloon uitbetaald en in het tweede jaar 70%. Kijk dus altijd in je arbeidsovereenkomst of CAO of een afwijkend percentage wordt genoemd.
De termijn van twee jaar loondoorbetaling geldt niet als je een tijdelijk arbeidscontract hebt die tijdens je ziekte afloopt. Loopt je arbeidscontract af en ben je nog geen twee jaar ziek, dan geldt de loondoorbetalingsplicht van de werkgever tot het moment dat je arbeidscontract eindigt. Stel, je wordt in mei 2018 ziek en in mei 2019 eindigt je arbeidscontract. Als je na mei 2019 nog steeds ziek bent, hoeft de werkgever je loon niet meer door te betalen. Wordt je arbeidscontract verlengd met bijvoorbeeld 1,5 jaar, dan moet de werkgever het loon doorbetalen totdat de periode van twee jaar voorbij is. In het voorbeeld loopt de doorbetalingsplicht dan door tot mei 2020.
Tijdens de loondoorbetalingsplicht van de werkgever kunnen re-integratieverplichtingen van toepassing zijn. Tijdens een re-integratietraject zoeken de bedrijfsarts, werkgever en werknemer naar mogelijkheden om de werknemer weer zo snel mogelijk aan het werk te krijgen. De werkgever zal passend werk moeten zoeken en de werknemer is verplicht het passende werk te accepteren en uit te voeren.
Voldoet een werknemer niet aan de re-integratieverplichtingen, dan kan de werkgever de loondoorbetaling opschorten. De zieke werknemer kan in zo’n geval ook geen aanspraak maken op een uitkering uit de Ziektewet.
Wanneer krijg je een Ziektewet-uitkering?
Ben je ziek en heeft je (ex-)werkgever geen loondoorbetalingsplicht meer, dan komt de Ziektewet om de hoek kijken. UWV betaalt aan de zieke werknemer een uitkering uit de Ziektewet. Heeft de zieke werknemer een werkgever, dan betaalt het UWV de Ziektewet-uitkering aan de werkgever, die het vervolgens weer aan de werknemer uitbetaalt. Net als de loondoorbetalingsplicht, wordt de Ziektewet-uitkering maximaal twee jaar uitgekeerd. De Ziektewet-uitkering bedraagt 70% van het dagloon dat je als werknemer gemiddeld in het jaar voordat je ziek werd verdiende. Ben je als gevolg van je zwangerschap of bevalling ziek geworden, dan bedraagt de uitkering zelfs 100% van je gemiddelde dagloon.
Voor wie geldt de Ziektewet?
Niet iedereen komt in aanmerking voor een Ziektewet-uitkering. De groep personen die wel in aanmerking komt voor een uitkering, worden vangnetters genoemd.
Zieke werknemers zonder arbeidscontract
Allereerst komen zieke werknemers die geen arbeidscontract meer hebben in aanmerking voor een Ziektewet-uitkering. Het gaat dan om werknemers die bijvoorbeeld na twee jaar ziekte ontslagen zijn of tijdens hun ziekteperiode een tijdelijk arbeidscontract hadden.
Ziek vier weken na het einde van je arbeidscontract
Ook als je ziek bent geworden binnen vier weken na het einde van je arbeidscontract, kun je een Ziektewet-uitkering aanvragen. Dit kan alleen als je op dat moment geen baan of andere uitkering (zoals een WW-uitkering of WIA-uitkering) hebt.
Zieke werknemers met een fictieve baan
Niet alle werknemers hebben een “echte” dienstbetrekking. Als je volgens de wet een echte dienstbetrekking hebt, moet je voldoen aan drie eisen.
- De werkgever heeft het gezag over de werknemer: dit betekent dat de werkgever bepaalt wat de werknemer moet doen door middel van aanwijzingen.
- De werknemer krijgt loon als tegenprestatie.
- De werknemer is verplicht om een bepaalde tijd te werken.
Als je niet aan één of meer bovenstaande eisen voldoet, heb je een fictieve baan. Je loopt bijvoorbeeld stage of bent leerling en hebt een leerwerkovereenkomst. Je krijgt dan immers geen loon, maar een stagevergoeding. Ook kinderen die in het bedrijf van hun ouders werken hebben een fictieve baan.
Heb je een fictieve baan en word je ziek, dan kom je in aanmerking voor een Ziektewet-uitkering.
Zieke uitzendkrachten
Uitzendkrachten die ziek worden en een uitzendbeding in hun uitzendovereenkomst hebben, kunnen in aanmerking komen voor een Ziektewet-uitkering. Een uitzendbeding houdt in dat bij ziekte de arbeidsovereenkomst eindigt. Heb je geen uitzendbeding, dan moet het uitzendbureau bij ziekte je loon doorbetalen.
Zieke oproepkrachten zonder arbeidscontract
Een oproepkracht werkt als hij door de werkgever wordt opgeroepen. Wordt een oproepkracht ziek op het moment dat hij wordt opgeroepen, dan moet de werkgever minimaal 70% van het loon doorbetalen. Wordt een oproepkracht ziek op het moment dat de oproep is afgelopen, dan komt de oproepkracht in aanmerking voor een Ziektewet-uitkering.
Zieke werknemers (orgaandonor, zwangerschap/bevalling, handicap)
Werknemers die orgaandonor zijn en als gevolg daarvan ziek geworden, komen in aanmerking voor een Ziektewet-uitkering. Dit geldt ook voor vrouwelijke werknemers die ziek worden door een zwangerschap of bevalling (bijvoorbeeld zwangerschapsvergiftiging). Tot slot krijgen werknemers die een no-riskpolis hebben een Ziektewet-uitkering op het moment dat ze ziek worden en niet meer in staat zijn om te werken. Denk aan werknemers met een chronische ziekte (zoals kanker, reuma of COPD) of een geestelijke of lichamelijke handicap.
Wanneer stopt je Ziektewet-uitkering?
Als je niet meer ziek bent en weer aan het werk kunt, stopt uiteraard je Ziektewet-uitkering.
Als je één jaar ziek bent, volgt er een Eerstejaars Ziektewet-beoordeling. Een arbeidsdeskundige zal samen met een verzekeringsarts de arbeidsongeschiktheid van een zieke werknemer beoordelen. Is het percentage lager dan 35%, dan beëindigt het UWV de Ziektewet-uitkering. Is het percentage hoger dan 35%, dan zal het UWV de Ziektewet-uitkering maximaal één jaar uitbetalen.
Ook op het moment dat je overlijdt, meer dan één maand in detentie zit of de AOW-leeftijd hebt bereikt (momenteel als je 66 jaar en vier maanden oud bent), stopt je Ziektewet-uitkering.
