Begin je een onderneming, dan kun je uit verschillende rechtsvormen kiezen. Wil je in je eentje starten, dan kun je een eenmanszaak beginnen. Als je met meerdere personen kapitaal wil inbrengen in een onderneming en daarnaast met elkaar wil samenwerken, kun je kiezen voor een Naamloze Vennootschap of Besloten Vennootschap. Samen een ondernemingsplan uitvoeren gaat niet zonder slag of stoot. Het maken van goede afspraken over bijvoorbeeld de financiën of de zeggenschap in de vennootschap is daarom essentieel. In een aandeelhoudersovereenkomst kunnen aandeelhouders gezamenlijk afspraken maken over hun rechten en verplichtingen ten aanzien van elkaar en de vennootschap. Benieuwd wat een aandeelhoudersovereenkomst is, wat het belang is van een aandeelhoudersovereenkomst en wat in een aandeelhoudersovereenkomst vastgelegd kan worden? Dit artikel vertelt je daar meer over!
Wat is een aandeelhoudersovereenkomst?
Een aandeelhoudersovereenkomst wordt gesloten tussen de aandeelhouders van een vennootschap en kun je zien als een samenwerkingsovereenkomst. In een aandeelhoudersovereenkomst maken aandeelhouders onderling afspraken over hoe ze gaan samenwerken in een vennootschap. Denk aan afspraken over de financiering van de vennootschap, het verkopen van aandelen, de stemrechten van aandeelhouders en het inrichten van aandeelhoudersvergaderingen.
Het belang van een aandeelhoudersovereenkomst
Je bent niet verplicht om een aandeelhoudersovereenkomst op te stellen, maar het is wel aan te raden. Door het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst weet je namelijk welke rechten en plichten je als aandeelhouder hebt. Daarnaast kun je samen met de andere aandeelhouders je wensen uitspreken en schriftelijk vastleggen. Mocht er op een later moment onenigheid ontstaan als bijvoorbeeld een aandeelhouder zijn aandeel wil verkopen, dan biedt de aandeelhoudersovereenkomst houvast.
Een aandeelhoudersovereenkomst komt niet zomaar uit de lucht vallen. Om je een beter beeld te geven over het ontstaan van een aandeelhoudersovereenkomst, leggen we je uit wat een vennootschap is en wat aandeelhouders zijn.
Wat is een vennootschap?
Met een vennootschap wordt een Besloten Vennootschap (BV) of Naamloze Vennootschap (NV) bedoeld. Denk aan voetbalclub AFC Ajax NV en de leverancier van financiële diensten Achmea BV. Vennootschappen hebben natuurlijk kapitaal nodig om te kunnen blijven bestaan. Het kapitaal van een BV of NV bestaat uit aandelen. Een vennootschap kan bijvoorbeeld 100.000 aandelen uitgeven ter waarde van 1.000.000 euro. Een BV kan alleen aandelen op naam uitbrengen. Een NV kan naast aandelen op naam aandelen aan toonder uitbrengen. Aandelen aan toonder zie je op de beurs. Zo kun je zelf aandelen aan toonder hebben in bijvoorbeeld Shell of Mcdonald’s. Aandelen aan toonder kun je, in tegenstelling tot aandelen op naam, vrij overdragen.
Wat zijn aandeelhouders?
Een vennootschap bestaat naast een bestuur uit aandeelhouders. Aandeelhouders zijn simpel gezegd houders van aandelen in een BV of NV. Doordat ze voor het kapitaal van de vennootschap zorgen, zijn aandeelhouders mede-eigenaren van de vennootschap. Stel dat je 1.000 aandelen bezit van een NV die in totaal 100.000 aandelen uitgeeft. Je bent dan voor 1% eigenaar van de vennootschap. Heb je als aandeelhouder aandelen op naam, dan word je ingeschreven in het aandeelhoudersregister. Inschrijving in het aandeelhoudersregister is van belang als de vennootschap failliet gaat en beslag op de aandelen wordt gelegd, als partijen zaken met de vennootschap willen doen of als een aandeelhoudersvergadering bijeengeroepen moet worden.
Waarmee verschilt de aandeelhoudersovereenkomst van de statuten?
De statuten van een vennootschap bepalen de regels waaraan een vennootschap moet voldoen. Statuten zijn, in tegenstelling tot een aandeelhoudersovereenkomst, verplicht. Allereerst moet je in de statuten de naam van de vennootschap vermelden, daarnaast het te bereiken doel van de vennootschap en vervolgens het aantal en het totale bedrag van de aandelen. Ook andere zaken, zoals de verdeling van de winst onder de aandeelhouders, kunnen geregeld worden in de statuten. Er zijn een aantal verschillen tussen de statuten van een vennootschap en de aandeelhoudersovereenkomst, waarvan de belangrijkste verschillen worden besproken.
Statuten zijn openbaar, aandeelhoudersovereenkomsten geheim
Allereerst zijn de statuten openbaar. Alles wat je in de statuten zet, kan opgevraagd worden bij de Kamer van Koophandel. Alles wat je in de aandeelhoudersovereenkomst zet is geheim. Alleen aandeelhouders en de vennootschap zelf kunnen de aandeelhoudersovereenkomst inzien. Wil je dat bepaalde afspraken geheim blijven, zoals bijvoorbeeld de winstverdeling tussen de aandeelhouders, dan is het verstandig om dit op te nemen in een aandeelhoudersovereenkomst.
Het wijzigen van statuten versus het wijzigen van de aandeelhoudersovereenkomst
Het kan voorkomen dat je na een bepaalde periode bepaalde regelingen wilt wijzigen. Denk aan de situatie dat aandeelhouders een concurrentiebeding willen opnemen omdat steeds meer concurrenten de markt betreden. Wil je de statuten wijzigen, dan moet de aandeelhoudersvergadering worden opgeroepen en instemmen met de wijziging. Vervolgens moeten de statuten bij de notaris gewijzigd worden. Een aandeelhoudersovereenkomst wijzigen is veel eenvoudiger. Voor het wijzigen van een aandeelhoudersovereenkomst is alleen vereist dat de aandeelhouders met de wijziging instemmen.
Wat zet je in een aandeelhoudersovereenkomst?
Een aandeelhoudersovereenkomst moet schriftelijk opgesteld en ondertekend worden door de aandeelhouders. Wat betreft de inhoud van een aandeelhoudersovereenkomst gelden geen verplichte voorschriften. Aandeelhouders zijn vrij om gezamenlijk de inhoud van een aandeelhoudersovereenkomst te bepalen. Welke bepalingen belangrijk zijn om in een aandeelhoudersovereenkomst te zetten, verschilt per onderneming. Hieronder wordt slechts een greep uit de vele mogelijke bepalingen beschreven. Ben je van plan om een aandeelhoudersovereenkomst op te stellen? Bespreek dan samen met een jurist en de overige aandeelhouders welke bepalingen aansluiten op de onderneming.
Non-concurrentiebeding
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je niet wil dat aandeelhouders bij de concurrent werkzaamheden gaan verrichten. Je wilt bijvoorbeeld niet dat belangrijke opgedane kennis bij de concurrent terecht komt. Of je wilt voorkomen dat de aandeelhouder via de concurrent jouw klanten benadert. Het is dan handig om een non-concurrentiebeding op te nemen in de aandeelhoudersovereenkomst. Je kan samen met de aandeelhouders bepalen welke soort werkzaamheden onder het non-concurrentiebeding vallen en voor welke periode het non-concurrentiebeding geldt.
Overdracht van aandelen
Je kan afspraken maken over het overdragen van aandelen. Stel dat een aandeelhouder zijn aandelen wil verkopen aan iemand van buitenaf. In de aandeelhoudersovereenkomst kun je afspreken voor welke prijs de aandelen verkocht moeten worden. Daarnaast kan afgesproken worden dat de aandelen eerst worden aangeboden aan de overige aandeelhouders. Weet je al wat er gebeurt met de aandelen van een overleden aandeelhouder? Ook dit kun je in de aandeelhoudersovereenkomst regelen.
Als je net start met een onderneming, wil je misschien niet dat aandeelhouders de aandelen continue overdragen, waardoor je steeds met verschillende aandeelhouders te maken krijgt. Het kan daarom verstandig zijn om een zogenaamde “lock up” regeling op te nemen. Met deze regeling spreek je gezamenlijk af dat aandeelhouders een bepaalde periode (bijvoorbeeld vier jaar) geen aandelen mogen overdragen.
Liquiditeitstekort
In tijden van crisis, zoals de coronacrisis, kan het zijn dat je onvoldoende middelen hebt om facturen te betalen. Je spreekt dan van een liquiditeitstekort. Je wil de kans op een faillissement natuurlijk zoveel mogelijk beperken. Het kan daarom verstandig zijn om van tevoren vast te leggen wat je in zo’n situatie doet. Zo kunnen in de aandeelhoudersovereenkomst aandeelhouders verplicht worden om eigen vermogen in te brengen op basis van het aantal aandelen dat ieder bezit. Ook kan opgenomen worden dat winst in zulke periodes niet naar de aandeelhouders gaat, maar naar de vennootschap zelf.
