Waar moet een trap aan voldoen?
Een bestaande trap moet minimaal 70 cm breed zijn, met een vrije doorloophoogte van 190 cm, de aantrede is 13 cm, de hoogte van de treden 22 cm en de afstand van de klimlijn tot de zijkant van de trap minimaal 20 cm. Wanneer er een nieuwe trap gebouwd wordt in bijvoorbeeld je huis, of in een nieuwbouwwoning, moet deze ook aan een aantal voorschriften voldoen.
Deze voorschriften zijn allemaal terug te vinden in het Bouwbesluit van 2012 en gaan over de afmetingen, zodat de trap veilig gebruikt kan worden. Een van de aanleidingen van deze voorschriften is het belang van de sterkte van een bouwwerk bij brand.
In dit artikel komen meerdere lastige begrippen voor. Een handig overzicht:
- Trederand = de rand van de trede aan de voorkant.
- Trapbordes = het stukje grond of vloer waar de bovenste trede op aansluit.
- Gemeenschappelijke verkeersruimte = een ruimte waar veel mensen gebruik van maken, bijvoorbeeld een hal in een appartementencomplex.
Wat is het Bouwbesluit?
Het Bouwbesluit 2012 is een regeling van vereisten met betrekking tot het bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken. Het zijn technische bouwschriften uit het oogpunt van Veiligheid, Gezondheid en Energiezuinigheid (en milieu) waar nieuwe en bestaande bouwwerken, dus ook trappen, aan moeten voldoen.
Wat is een trap volgens het Bouwbesluit?
Het Bouwbesluit definieert een trap als datgene wat een hoogteverschil van meer dan 22 cm tussen vloeren waarover een vluchtroute voert, of tussen een van die vloeren en het aansluitende terrein, overbrugt. Dit kan een trap of een vaste hellingbaan zijn. In de praktijk is dit binnen een gebouw vaak een trap.
Wil je in een tunnel een trap bouwen, dan moet dit een hoogteverschil van meer dan 30 cm zijn. Deze afmetingen gelden voor bestaande bouw. Bij nieuwbouw moet het hoogteverschil meer dan 21 cm zijn, het vereiste hoogteverschil bij een wegtunnel is gelijk aan dat van een bestaand bouwwerk. Bij een verbouwing of het geheel of gedeeltelijk veranderen van een trap zijn de regels van nieuwbouw van toepassing.
De voorschriften voor een bestaande trap en voor een nieuwbouw trap zijn dus een beetje verschillend.
De voorschriften voor een bestaande trap
Een bestaande trap moet voldoen aan de volgende afmetingen:
- De breedte van de trap is minimaal 70 cm.
- De vrije doorloophoogte boven de trap is minimaal 190 cm.
- De aantrede ter plaatse van de klimlijn, gemeten loodrecht op de voorkant van de trede is minimaal 13 cm.
- De hoogte van een trede is maximaal 22 cm.
- De afstand van de klimlijn tot de zijkanten van een trap is minimaal 20 cm.
De aantrede van de klimlijn
De aantrede is de diepte van een trede. Een klimlijn is de denkbeeldige looplijn op een trap in bovenaanzicht, die de route aangeeft die iemand volgt wanneer hij op een trap loopt. Je moet dit eigenlijk zo zien. Als je voor een trap staat, kan je aan de rechter- of linkerkant omhoog lopen, of gewoon door het midden.
Bij de klimlijn wordt er uitgegaan van hoe iemand normaal naar boven loopt. Op een trap die recht naar boven loopt en smal is, loopt iemand dus ook recht door het midden omhoog. Een hele brede trap heeft meerdere klimlijnen, zowel links, rechts, of door het midden. Een smalle trap die bijvoorbeeld boven aan de rechterkant afdraait naar de zijkant, heeft dus ook een draaiende klimlijn door het midden van de treden.
Vereisten voor leuning en trapbordes
Naast de voorschriften van waar de trap zelf aan moet voldoen, zijn er ook vereisten voor het trapbordes en een leuning. Het trapbordes is het stuk vloer waar de bovenste trede van de trap op aansluit. Dit betekent dus het stukje vloer waar je het eerst op stapt als je de trap op bent gelopen. Deze moet een oppervlakte hebben van minimaal 70 cm x 70 cm.
De leuning moet, wanneer er een hoogteverschil is overbrugd van 1,5 meter of meer, aan ten minste een zijkant aanwezig zijn. De bovenkant van de leuning moet, gemeten vanaf de voorkant van het tredevlak, minimaal 60 cm hoog zijn en maximaal 100 cm hoog.
De voorschriften voor nieuwbouw en verbouwing
De regels voor nieuwbouw verschillen iets van een bestaande trap. Het verschil met de bestaande voorschriften is dat bij nieuwbouw de afmetingen verschillen per gebruiksfunctie. Dit is vooral gedaan om rekening te kunnen houden met hoe vaak een trap gebruikt wordt en hoe belangrijk het is dat de trap veilig is.
Een trap in je woning, zeker bij een bovenwoning, wordt natuurlijk ontzettend vaak gebruikt. Een trap naar de voorraadkelder in een restaurant waarschijnlijk wat minder. De trap met de woonfunctie, dus de trap in de bovenwoning, mag minder steil zijn dan de trap in het restaurant. Naast het onderscheid tussen de functies van de trap maakt het Bouwbesluit ook een onderscheid tussen of het een ‘reguliere trap’ is of een ‘trap uitsluitend voor ontvluchten’.
Een trap uitsluitend voor ontvluchten, is bijvoorbeeld een brandtrap bij een nooduitgang. Deze afmetingen zijn dus allemaal opgesteld met het oog op hoe vaak het gebruikt wordt en veilig de trap daarvoor moet zijn. Je moet dus eerst bepalen waar je de trap voor gaat gebruiken. Hou hier rekening mee wanneer je kijkt aan welke afmetingen de trap die jij wil (ver)bouwen moet voldoen.
Een nieuwe trap moet voldoen aan de volgende afmetingen:
| Reguliere trap | Trap uitsluitend voor ontvluchten | ||
| Woonfunctie | Andere gebruiksfunctie | Alle gebruiksfuncties | |
| Minimale breedte: | 80 cm | 80 cm | 80 cm |
| Minimale vrije hoogte boven de trap: | 230 cm | 210 cm | 210 cm |
| Maximale hoogte van een trede: | 18,8 cm | 21 cm | 21 cm |
| Minimale breedte van de trede, gemeten vanuit het midden van de trede | 23 cm | 23 cm | 23 cm |
De trap mag niet een grotere hoogte dan 4 meter overbruggen, tenzij de trap een industriefunctie, bouwwerk geen gebouw zijnde of een overige gebruiksfunctie heeft.
Daarnaast moet een trap op de bovenste en onderste trederand over de volle breedte een markering hebben van minimaal 50 mm met een hoog contrast. De treden aan beide zijkanten moeten ook dezelfde markeringen hebben. Hierbij moet je vooral denken aan een kleine drempel, of een markering in de stof op een trede.
Het trapbordes moet voor nieuwe trappen voldoen aan een minimale oppervlakte van 80 cm x 80 cm. Het voorschrift voor de leuning is dat deze, gemeten vanaf de voorkant van het tredevlak, minimaal 80 cm hoog is en maximaal 100 cm.
Het geheel of gedeeltelijk vernieuwen, vergroten of veranderen van de trap valt allemaal onder nieuwbouw. De bovengenoemde voorschriften zijn dus ook hierop van toepassing.
Wanneer een trap zich in een gemeenschappelijke verkeersruimte bevindt en een hoogteverschil van meer dan 1,5 m overbrugt, moet deze regenwerend zijn. Denk bij gemeenschappelijke verkeersruimte bijvoorbeeld aan een gedeelde trap in een appartementencomplex. Dit geldt overigens niet voor een trap die alleen voor ontvluchten bedoeld is.
Wat als mijn trap niet aan de eisen voldoet?
Als je trap niet aan de eisen voldoet ben je in overtreding en ben je verplicht de trap aan te passen. Het is namelijk verboden de voorschriften in het Bouwbesluit te overtreden, op grond van de Woningwet.
Dit geldt ook voor trappen die voor het Bouwbesluit, dus voor 2012 zijn gebouwd. Dit komt doordat de voorschriften minimumvereisten zijn, het is iets waar elk bouwwerk sowieso aan moet voldoen. De Raad van State heeft bepaald dat deze gelden, ongeacht of het in het verleden wel mocht.
De eisen zijn namelijk het minimale en dus is het niet overdreven om te verwachten dat elk bouwwerk hieraan voldoet. Het gaat immers ook om technische voorschriften die bedoeld zijn er zeker van te zijn dat je het veilig kan gebruiken. Je hebt als eigenaar van een bouwwerk of als verhuurder de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat deze voldoet aan de voorschriften. Het is hierbij ook niet belangrijk of je in het verleden een vergunning verleend hebt gekregen van de gemeente.
Als je in overtreding bent is de gemeente bevoegd te handhaven. De gemeente kan dan bijvoorbeeld een last onder dwangsom opleggen. Dan moet je de trap aanpassen of weghalen. Wanneer je dit niet doet, kan dit flink wat geld kosten.
Dit geldt voor alle voorschriften van het Bouwbesluit en dus alle bouwwerken.
