Op het moment dat een eenmanszaak failliet gaat, gaat de eigenaar van de eenmanszaak persoonlijk failliet. Aangezien de eenmanszaak zelf geen rechtspersoon is, betekent dit dat de eigenaar persoonlijk aansprakelijk is voor alle schulden.
Dit is anders dan bij een BV die failliet gaat. Schuldeisers kunnen hun schulden dus verhalen op het privévermogen van de eigenaar van de eenmanszaak. De rechtbank zal een curator aanstellen om het faillissement eenmanszaak af te handelen.
Wat is een rechtspersoon?
Een rechtspersoon is de tegenhanger van een natuurlijke persoon en bestaat eigenlijk enkel in de juridische wereld (het recht). Een natuurlijke persoon is iemand van vlees en bloed. Een rechtspersoon is dit niet, maar wordt in een aantal opzichten gelijk gesteld met de natuurlijke persoon.
Zo heeft een rechtspersoon eigen vermogen, kan het aansprakelijk worden gesteld voor fouten en kan het overeenkomsten aangaan. Als jij een nieuwe jas koopt op Zalando, sluit jij (als natuurlijk persoon) een overeenkomst met Zalando (een rechtspersoon). Als Zalando de jas niet levert, dan kan jij Zalando aansprakelijk stellen.
Een rechtspersoon wordt daarom ook wel een ‘juridische entiteit’ genoemd, omdat een rechtspersoon eigenlijk enkel op papier bestaat. Een rechtspersoon is geen tastbaar object.
Wat doet een curator bij een faillissement eenmanszaak?
Als de rechtbank het faillissement uitspreekt, wijst de rechtbank een curator aan. De curator zal dan het faillissement afhandelen. Vanaf het moment dat de rechtbank het faillissement uitspreekt, wordt er automatisch beslag gelegd het gehele vermogen van de eigenaar van de eenmanszaak.
De eigenaar van de eenmanszaak kan dan niet meer beschikken over zijn eigen geld en bezittingen. Zo mag je geen aankopen meer doen, maar ook niets meer verkopen. Voor iedere uitgave moet je toestemming vragen aan de curator. Als de curator de toestemming weigert, heb je pech en kan je niets beginnen.
De curator zal beginnen met het doen van onderzoek. Hij zal onderzoeken welke bezittingen jij allemaal hebt. Dit kan je huis zijn, maar ook je auto en je banksaldo. In principe zal de curator alles willen vorderen wat enige waarde heeft. Deze bezittingen zullen worden verkocht. De curator zal alles proberen om te zetten in geld.
Wat mag niet in beslag worden genomen?
De curator mag niet op alles beslag leggen bij een faillissement eenmanszaak. Op het moment dat de curator beslag legt op je vermogen, dan zal hij rekening moeten houden met de zogenoemde ‘beslagvrije voet’. De beslagvrije voet is een bedrag wat je te allen tijde toekomt, om van te kunnen leven.
De beslagvrije voet is overigens geen groot bedrag, het gaat echt om het minimum om te kunnen (over)leven. Daarnaast mag de curator geen beslag leggen op de kleding die je draagt, je beddengoed en het voedsel dat je in huis hebt. Ook dit is om te zorgen dat je wel aan de eerste levensbehoeften kunt voldoen.
Wat is schuldsanering?
Schuldsanering is een hulptraject waarbij iemand in een bepaalde tijd zoveel mogelijk schulden probeert af te lossen, om daarna met een ‘schone lei’ te beginnen.
Stel dat je een eenmanszaak hebt en dat er onverwachte omstandigheden ontstaan. De schulden bedragen in totaal bijvoorbeeld € 1.000.000. De kans dat je deze € 1.000.000 in één keer kunt betalen is klein. Het kan ervoor zorgen dat je bijna je hele leven in de schulden zit.
Daarvoor bestaat in Nederland het Wsnp-traject, wat staat voor ‘Wet schuldsanering natuurlijke personen’. Op het moment dat je buiten je eigen schuld om, dan wel door onvoorziene omstandigheden, in de schulden bent gekomen, kan je de rechter verzoeken om deelname aan het Wsnp-traject.
Gedurende drie jaar probeer je dan zoveel mogelijk schulden af te lossen. Je krijgt een persoonlijke bewindvoerder die je van alle veranderingen in je situatie op de hoogte moet brengen. Niet alleen financiële veranderingen (bijvoorbeeld een bonus op het werk of een erfenis), maar ook van persoonlijke veranderingen (bijvoorbeeld dat je gaat samenwonen of gaat trouwen).
Daarnaast moet je in die drie jaar tijd de maximale inspanning doen om zoveel mogelijk schulden af te lossen. Het is dus niet de bedoeling dat je thuis gaat wachten totdat de drie jaar voorbij is. Tot slot krijg je iedere maand een minimumbedrag om van te leven.
Op het moment dat je aan alle eisen van het traject hebt voldaan, kan de rechter een eventuele restschuld na drie jaar kwijtschelden. Deze regeling is bedoeld om mensen met enorme schulden toch een tweede kans te geven.
Ben ik als huwelijkspartner ook aansprakelijk?
Op het moment dat je getrouwd bent in gemeenschap van goederen, ben jij als huwelijkspartner ook aansprakelijk voor de schulden van je huwelijkspartner. Dus ook bij een faillissement eenmanszaak. Op het moment dat er sprake is van een huwelijk in gemeenschap van goederen, heb jij volgens het recht namelijk geen apart privévermogen meer, maar hebben jij en je partner samen één vermogen.
Alle bezittingen die jij hebt gekocht, worden dus ook automatisch van je huwelijkspartner. Dat geldt ook voor alle inkomsten die jij hebt verzameld.
Overigens kan dit worden voorkomen door te trouwen onder huwelijkse voorwaarden. In de huwelijkse voorwaarden worden dan afspraken gemaakt. Daarin wordt dan vaak opgenomen dat de vermogens van beide personen na het huwelijk gescheiden blijven.
Op het moment dat je onder huwelijkse voorwaarden bent getrouwd en daarin staat dat de beide vermogens gescheiden blijven, ben je niet aansprakelijk voor de schulden van een ander.
Hoe zorg ik dat de schuldenaar mij betaald?
Op het moment dat jij nog geld van iemand krijgt, dan is diegene een ‘schuldenaar’ van jou. Het feit dat iemand jou iets verschuldigd is, is in principe niet problematisch. Het wordt pas een probleem als diegene niet meer betaalt of dat hij aan jou bekend maakt de schuld niet meer te kunnen betalen.
Op het moment dat jij er samen met de schuldenaar niet meer uitkomt, kan je de rechter verzoeken om de schuldenaar te verplichten te betalen. Op het moment dat de rechter jou in het gelijk stelt, dan kan de rechter een deurwaarder bevelen de schuld namens jou te innen.
De kosten van de deurwaarder hoef jij niet te betalen, maar worden verhaald op de schuldenaar.
Overigens kan je het beste proberen er samen met de schuldenaar uit te komen. Het verdient de voorkeur om daarbij afspraken te maken en die schriftelijk vast te leggen (en te ondertekenen). Mocht de schuldenaar zich niet aan deze afspraken houden, kan je het ondertekende document gebruiken als bewijs in een eventuele rechtszaak.
Een rechtszaak brengt de nodige kosten met zich mee. Deze kosten worden vergoed door de verliezende partij. Het kan dus zo zijn dat je een rechtszaak begint en in het ongelijk wordt gesteld. Je zal dan de proceskosten (vaak bestaan die uit de kosten van de advocaat) van de tegenpartij moeten betalen. Procederen brengt dus risico’s met zich mee.
