Wanneer er geld of een voorwerp is geschonken, moet je daar belasting over betalen. Dat werd altijd schenkingsrecht genoemd. Sinds 2010 noemen we dat schenkbelasting. Een schenking is een geldbedrag of een voorwerp dat iemand van een ander krijgt zonder er iets voor terug te krijgen. Dit is een officiële rechtshandeling. Bijvoorbeeld dat je geld of een auto van je ouders krijgt. Je ouders hoeven er dan niets voor terug te hebben. Dat is dus anders dan wanneer je iets koopt. Je hoeft deze schenkbelasting niet altijd te betalen. Of je schenkbelasting moet betalen hangt af van twee omstandigheden:
- de waarde van de schenking, en
- welke relatie je hebt met de schenker.
Wat mag je schenken?
Het is aan de schenker zelf om te bepalen wat hij wil schenken. Hoewel vaak alleen geld wordt geschonken, zijn er meerdere mogelijkheden om te schenken. Vaak hoor je dat ouders hun kind(eren) een geldbedrag schenken om bijvoorbeeld een woning te kunnen kopen. Maar ook een auto of een woning op zichzelf kan worden geschonken. Ook waardepapieren kunnen worden geschonken. Hierbij moet je denken aan aandelen, obligaties, etc.
Aan wie mag je schenken?
In principe mag je aan iedereen schenken. Andersom mag je dus ook van iedereen een schenking ontvangen. Het is wel belangrijk om te weten wat de relatie tussen de schenker en de ontvanger is. De relatie tussen de schenker en de ontvanger bepaalt namelijk de hoogte van het schenkingsrecht, de belasting dus.
Hoeveel schenkingen mag je ontvangen of geven?
In principe mag je zoveel schenkingen ontvangen of geven als je wilt. Wel heeft dit invloed op de hoogte van de belasting. Stel dat je van dezelfde persoon meerdere schenkingen ontvangt, dan ziet de Belastingdienst dat als één schenking per jaar. Daarnaast mag je niet vaker gebruik maken van de jubelton als hierboven omschreven. Dat mag je slechts één keer gebruiken. Stel dat je twee keer in je leven een bedrag ontvangt van €100.000 dan kun je de eerste keer gebruik maken van de verhoogde vrijstelling als je voldoet aan de voorwaarden voor de jubelton. De tweede keer betaal je schenkbelasting.
Wanneer moet je belasting betalen over een schenking?
De regel is dat er altijd belasting betaald moet worden over een schenking. Er zijn wel uitzonderingen. Dat hangt af van de relatie tussen de schenker en de ontvanger en de waarde van de schenking.
De relatie tussen de schenker en de ontvanger
Wanneer een ouder bijvoorbeeld aan een kind schenkt hoeft er minder belasting betaald te worden, dan wanneer een tante aan zijn neefje schenkt. Je kunt aannemen dat wanneer de schenker en de ontvanger dichter bij elkaar staan er minder belasting hoeft te worden betaald.
De waarde van de schenking
Daarnaast is ook de waarde van de schenking belangrijk om te weten. Ook de hoogte van de waarde bepaalt of er belasting betaald moet worden. Bij een geldbedrag is de waarde van de schenking makkelijk vast te stellen. Bij een auto is dat al iets lastiger. Het gaat in dat geval om de waarde die de auto heeft op het moment dat het wordt geschonken. Dat noemen we ook wel de dagwaarde. De Belastingdienst bepaalt elk jaar opnieuw hoeveel belasting moet worden betaald. Daarnaast moet je soms belastingaangifte doen en soms ook niet.
In de volgende gevallen hoeft er geen schenkbelasting te worden betaald en hoeft er ook geen aangifte bij de Belastingdienst te worden gedaan. Als je een hoger bedrag ontvangt, dien je wel aangifte te doen bij de Belastingdienst.
| Wie schenkt aan wie? | Doel van de besteding | Belastingvrij bedrag (per jaar) | Voorwaarden |
| Ouder(s) aan een kind Het gaat in deze gevallen niet alleen om biologische kinderen. Ook geadopteerde kinderen, pleegkinderen en stiefkinderen vallen hieronder | Het doel mag het kind zelf beslissen | €5.677,00 | De ouders worden gezien als één schenker. Als moeder €5.000 schenkt en vader ook, wordt dat gezien als één schenking van €10.000 Het is niet relevant of de ouders gescheiden zijn of niet Als de partners allebei een schenking krijgen van de ouders wordt dit ook gezien als één schenking |
| Kind aan de ouders Opa en oma aan hun kleinkind of een kleinkind aan zijn opa en oma Oom/tante aan zijn of haar neef/nicht of neef/nicht aan zijn of haar oom/tante Broer aan zijn zus of zus aan haar broer Geen onderlinge familiebanden | Het doel mag de ontvanger zelf beslissen | €2.274 | De partners worden als één schenker gezien Wanneer partners allebei een schenking krijgen van dezelfde persoon wordt dat gezien als één schenking |
Wanneer je meer schenkt dan het belastingvrije bedrag dan moet de ontvanger daar een schenkingsrecht over betalen. Je mag dan het belastingvrije bedrag daarvan afhalen. Stel dat je €10.000 ontvangt van je ouders dan betaal je over €4.323 (€10.000 – €5.677 = €4.323) belasting.
Hoeveel belasting moet je betalen bij een schenking?
Uit het schema hierboven blijkt wanneer je belasting over een schenking moet betalen. De hoogte van de belasting is niet altijd gelijk. Je betaalt meer belasting wanneer de waarde van de schenking toeneemt. Dat hangt af van het belastingvrije deel, maar ook van de hoogte en de relatie die je met de schenker hebt. De Belastingdienst hanteert namelijk verschillende belastingtarieven.
| Waarde van de schenking | Partner en (pleeg- of stief)kinderen | Overigen |
| €0 – €130.424,00 | 10% belasting | 30% belasting |
| €130.424,00 of meer | 20% belasting | 40% belasting |
Als je wil berekenen hoeveel belasting je zal moeten betalen, kun je gebruiken maken de rekentool van de Belastingdienst. Aan de hand van een aantal vragen berekent de Belastingdienst de hoogte van de belasting. De rekentool kun je vinden via de volgende link: https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/schenken/content/hulpmiddel-schenkbelasting
Wat is ‘jubelton’?
De jubelton is een eenmalige vrijstelling waardoor je geen schenkbelasting hoeft te betalen. Dat kan bijvoorbeeld in de situatie dat je kind een huis wil kopen, maar niet genoeg geld heeft. Als ouder is het mogelijk om op deze manier je kind te helpen en een schenking te doen. Ook hier zijn diverse voorwaarden aan gekoppeld.
De ontvanger moet:
- Tussen de 18 en 40 jaar oud zijn (de dag dat je 40 wordt, telt nog mee),
- het bedrag dat je ontvangt moet je gebruiken voor je eigen woning. Er geldt wel een maximumbedrag. In 2022 is dat maximum gesteld op €106.671,00.
Als je een groter bedrag ontvangt, dan moet je wel schenkbelasting betalen. Voor deze eenmalige vrijstelling maakt het niet uit van wie je het bedrag krijgt. Als je gebruik wilt maken van deze eenmalige vrijstelling, is het goed om dit schriftelijk vast te leggen. Je moet namelijk een schriftelijk bewijs hebben dat je het ontvangen geld ook echt hebt besteed aan je eigen woning.
Tot slot mag je niet eerder gebruik hebben gemaakt van deze eenmalige vrijstelling, ook een eventuele partner niet. Je mag in je leven namelijk slechts één keer gebruik maken van deze vrijstelling.
Wie zijn partners voor de schenkbelasting?
Als je getrouwd bent, ben je partners voor de schenkbelasting, maar ook in andere gevallen. Je bent al snel partner. De Belastingdienst vindt dat wanneer je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, je partners bent voor de schenkbelasting. Als dat nog niet het geval is, maar je wel binnen een jaar na de schenking gaat trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaat, ben je ook partners voor de schenkbelasting. Het is goed om te weten wanneer de Belastingdienst vindt dat je partners bent voor de schenkbelasting. Als de Belastingdienst vindt dat je partner bent, kan dat van invloed zijn op de belasting.
Als je samenwoont ben je soms wel partner voor de schenkbelasting en soms niet. Je bent volgens de Belastingdienst partner als je aan de volgende voorwaarden voldoet:
- Je hebt minimaal 2 jaar een samenlevingscontract met wederzijdse zorgverplichting die door een notaris is opgemaakt;
- Jij en je partner zijn allebei meerderjarig;
- Je staat samen minimaal 2 jaar ingeschreven op hetzelfde adres, maar je bent geen bloedverwanten in de rechte lijn. Bloedverwanten in de rechte lijn zijn bijvoorbeeld ouders en hun kinderen maar ook grootouders en hun kleinkinderen;
- Er is niemand anders die voor de schenkbelasting je partner is.
Als je geen samenlevingscontract hebt, maar je verder wel aan alle voorwaarden voldoet, dan ben je volgens de Belastingdienst toch partners als jullie allebei al 5 jaar op hetzelfde adres staan ingeschreven.
Wie betaalt de schenkbelasting?
De hoofdregel is dat de ontvanger, degene die de schenking krijgt, de schenkbelasting betaalt. Dat is de hoofdregel, maar dat is geen verplichting. De schenker mag ervoor kiezen om ook de belasting aan de ontvanger te schenken. In dat geval betaalt de schenker de belasting. Als de schenker de belasting betaalt, is de belasting hoger dan wanneer de ontvanger de belasting betaalt.
Dat komt omdat de belasting in dat geval ook wordt gezien als een schenking. Het schenkingsbedrag wordt dan als het ware hoger en daar moet de schenker ook belasting over betalen. Wanneer de schenker de belasting betaald wordt dit ook wel ‘netto’ of ‘vrij van recht’ schenken genoemd.
Stel dat ouders hun kind €10.000 schenken. Met het belastingvrije deel van €5.677 moet het kind over €4.323 belasting betalen. Het kind betaalt 10% belasting. Dat is dan een bedrag van €432,30 (0,10 x €4.323 = €432,30). Er blijft dan minder over van die oorspronkelijke €10.000. Het kind heeft dan nog €9.567,70 over (€10.000 – €432,30 = €9.567,70).
Maar als de ouders de schenkbelasting betalen dan pakt het anders uit. De ouders geven aan het kind een bedrag van €10.432,30. Met het belastingvrije deel van €5.677 moet er over €4.755,30 belasting worden betaald. Er moet 10% belasting worden betaald. Dat is een bedrag van €475,53 (0,10 x €4.755,30 = €475,53). Er blijft dan een groter bedrag over voor het kind. Het kind heeft dan nog €9.956,77 (€10.432,30 – €475,53 = €9.956,77). Het kind houdt meer geld over van de schenking, maar het bedrag aan belasting is in dat geval ook hoger.
Welke vormen van schenking zijn er?
Er zijn drie vormen van schenking:
- contant schenken,
- schenken op papier, en
- schenken onder bewind.
Contant Schenken
Contant schenken wil zeggen dat je onmiddellijk een schenking doet. Het geldbedrag of voorwerp gaat meteen van de schenker naar de ontvanger. Voor een contante schenking is het niet nodig om naar een notaris te gaan om een akte op te stellen. Toch kan dat in sommige gevallen wel verstandig zijn. De notaris stelt in dat geval de schenking op papier vast. Het voorkomt in de toekomst mogelijke misverstanden.
Schenken op papier
Schenken op papier is ook mogelijk. Je legt dan alleen op papier vast dat er een schenking plaatsvindt. Het geldbedrag of het voorwerp blijft nog wel bij de schenker. Schenken op papier wordt ook wel schulderkenning uit vrijgevigheid genoemd. Daarmee erkent de schenker dat hij zijn geld heeft weggegeven aan een ander. Omdat hij er niets voor terug hoeft te hebben, is het uit vrijgevigheid.
Schenken op papier wordt vaak gedaan als mensen het geld nog niet kunnen missen of omdat het geld in de woning zit. Omdat je de schenking op papier al wel hebt gedaan, wordt het vermogen van de schenker minder en het vermogen van de ontvanger groter. Voor de schenker heeft dat mogelijk belastingvoordelen. Het vermogen wordt namelijk kleiner waardoor de schenker mogelijk minder vermogensbelasting (box 3) hoeft te betalen.
Aan de andere kant kan het voor de ontvanger wel nadelige gevolgen hebben. Het vermogen van de ontvanger is immers groter. De ontvanger moet in dat geval bij de Belastingdienst aangeven dat het om uitgeleend geld gaat. Daarnaast kan de ontvanger door het hogere vermogen worden gekort op toeslagen en uitkeringen.
Mocht de schenker komen te overlijden, kun je aanspraak maken op de schenking. In dat geval hoef je geen erfbelasting te betalen over het bedrag. Jij of de schenker heeft namelijk ook al schenkbelasting betaald. Op die manier betaal je niet twee keer belasting over hetzelfde geldbedrag. Het is dus verstandig om de voordelen en nadelen van schenking op papier eerst af te wegen voordat je het besluit neemt om een schenking op papier te doen.
Een notaris kan je daar eventueel bij helpen. Bij een schenking op papier is het verplicht om naar een notaris te gaan. Er moet in dat geval een notariële akte worden opgemaakt. Ook betaalt de schenker ieder jaar 6% rente aan de ontvanger. Dat moet omdat de schenker eigenlijk een schuld heeft bij de ontvanger. Als de schenker komt te overlijden kan deze schuld van het nalatenschap worden afgetrokken.
De Belastingdienst accepteert dat alleen als er rente is betaald. Dan ziet de Belastingdienst het als een schuld. Het voordeel van deze rente is dat het vermogen van de schenker kleiner wordt en die van de ontvanger groter wordt. Dat betekent dat de erfbelasting kleiner wordt.
Schenken onder bewind
Schenken onder bewind is een schenking waarbij je invloed hebt op de bestemming van het geld. Stel, je wilt als grootouder je kleinkinderen een bedrag schenken voor hun studie. Dan kun je schenken onder bewind. In dat geval leg je vast waar het geld aan besteed mag worden. Je kleinkind kan het geld vervolgens niet uitgeven aan een vakantie of een nieuwe scooter.
Ook kan je ervoor kiezen om een eindleeftijd op te nemen. Als je aan je 8-jarige kleinzoon een bedrag voor zijn studie wilt schenken, kun je in de overeenkomst opnemen dat het geld beschikbaar is wanneer je kleinzoon 18 jaar is geworden. Voor die tijd kan je kleinzoon dus geen aanspraak maken op het geldbedrag.
Voor schenken onder bewind moet je wel een schenkingsovereenkomst vaststellen. Dat hoeft niet per se bij een notaris te gebeuren. Wel moet je de schenkingsovereenkomst opstellen voordat je het geld daadwerkelijk schenkt. Als je het geld eenmaal hebt geschonken kun je niet achteraf nog kiezen voor een bewind.
Wat is een notaris (voor het schenkingsrecht)?
Een notaris is een jurist die mensen kan helpen met het opstellen van overeenkomsten. Als je wilt schenken noemen we zo’n overeenkomst een schenkingsakte. In deze overeenkomsten worden afspraken gemaakt waar beide partijen zich aan moeten houden.
Als je niet meer goed weet wat er is afgesproken kun je kijken in de notariële akte. De notariële akte is een overeenkomst die door de notaris is opgesteld. Op die manier is het voor iedereen duidelijk wat er is afgesproken. Ook kan de notaris uitleg geven en advies geven over de afspraken. In sommige gevallen is het bij een schenking van belang om naar een notaris te gaan, maar hoeft niet. De notaris kan in dat geval ook uitleggen wat verstandig is om in de overeenkomst op te nemen.
Een notariële akte geeft niet alleen duidelijkheid aan de betrokken partijen, maar ook aan anderen. Op deze manier kun je bijvoorbeeld ook aan de Belastingdienst laten zien dat je een bepaald bedrag hebt geschonken of ontvangen.
